O błogosławieniu pokarmów wielkanocnych

„Chrystus nie powiedział: «Ja jestem zwyczajem», lecz «Ja jestem prawdą».
Jakiś zwyczaj może być nie wiem jak stary i zażyły, musi jednak ustąpić prawdzie”. /św. Grzegorz VII/

O błogosławieniu pokarmów wielkanocnych

W ostatnim czasie brytyjscy księża pytali mnie o obrzęd błogosławienia pokarmów wielkanocnych.
Zadanie księdza widzę jako głoszenie Słowa Bożego, tłumaczenie nauki o sakramentach, ale również wyjaśnienie zwyczajów kościelnych – z przywracaniem im sensu i blasku, zwłaszcza, jeśli się z jakiegoś powodu przyprószyły czy wypaczyły i nie wskazują czy prowadzą do tego, do czego miałyby. Stąd ten tekst.

To może być pięknym chrześcijańskim zwyczajem, by po świętowaniu Mszy w Zmartwychwstanie – nakarmieniu się Ciałem Chrystusa, które daje nam życie wieczne (por. J 6,53-54), przechodzimy do domów przedłużając radość przy wielkanocnym posiłku (niekoniecznie śniadaniu – obrzęd poświęcenia pokarmów mówi: „Przepełnieni wielkanocną radością, zasiądziemy po Mszy rezurekcyjnej do świątecznego stołu i podzielimy się wzajemną życzliwością przy składaniu sobie życzeń„.

Zatem:
Błogosławienie pokarmów miałoby być częścią świętowania Zmartwychwstania – najpierw Msza, potem błogosławieństwo, a następnie posiłek (raz jeszcze – niekoniecznie śniadanie).
Są kraje, gdzie ten obrzęd dokonuje się na niedzielnych Mszach – np. o 9:00 czy nawet 11:00.
Owszem, wtedy posiłek nie jest śniadaniem, ale w naszych domach pewnie nie raz się zdarzyło, że jedliśmy ten posiłek później – np. czekając na powrót z pracy członka rodziny.

Jak jest?
Dziś wielu, niestety, oczekuje od Wielkanocny jedynie pobłogosławionych pokarmów, ale nie ma potrzeby pójścia na niedzielną Mszę Św., nawet w Niedzielę Wielkanocną. Nie ma potrzeby skorzystania z sakramentu pokuty i przyjęcia Ciała Chrystusa, choć to do zbawienia jest bardziej pomocne niż pobłogosławiony chleb, jajko i mięso.
(Na marginesie – do tego też wzywają nas przykazania kościelne:
2. Przynajmniej raz w roku przystąpić do Sakramentu Pokuty.
3. Przynajmniej raz w roku, w okresie wielkanocnym, przyjąć Komunię świętą.
I owszem, jeśli z obiektywnego powodu nie mogę uczestniczyć na Mszy w Niedzielę Zmartwychwstania, to mogę przyjąć Komunię Św. w innym momencie okresu wielkanocnego. Niemniej – to Komunia miałaby być dla mnie ważniejsza, niż „święconka” – i bardziej o to miałby człowiek zadbać dla dobra swej duszy)

Skąd zwyczaj błogosławienia pokarmów w Wielką Sobotę? 
Ponad 60 lat temu, Wigilia Paschalna obchodzona była w Wielką Sobotę rano, naturalnym było pobłogosławić pokarmy zaraz po niej. Nikt nie miał potrzeby pytania: „Kiedy będzie błogosławienie pokarmów?” – to było jasne, że po celebracji. Niewierzący i niepraktykujący nie mieli potrzeby przychodzenia tylko na błogosławieństwo.
Jak jest?
Dziś, gdy Wigilia Paschalna jest wieczorem, a Wielka Sobota ma być dniem ciszy, refleksji i modlitwy przy Jezusie czekającym w grobie na Zmartwychwstanie. wielu (głównie niepraktykujących) chce miłej (i krótkiej) niezbyt wymagającej wizyty w kościele z pięknie pachnącym i przyozdobionym koszyczkiem. Pozostaje impresja (fałszywa) spełnienia religijnego obowiązku. (Zdarza się, że osoby te prosząc o możliwość zostania rodzicem chrzestnym lub referencje do szkoły katolickiej dla dziecka mówią: „Ale jesteśmy praktykującymi katolikami, chodzimy co roku z koszyczkiem!”)
W naszej wspólnocie parafialnej od ubiegłego roku obrzęd błogosławienia pokarmów został umieszczony po Mszach wielkanocnych – Wigilii Paschalnej w sobotę oraz niedzielny poranek, by móc w domu kontynuować świętowanie Zmartwychwstania rozpoczęte we wspólnocie Kościoła w czasie najważniejszych obrzędów.
To ważniejsze, by przyjść na Mszę Św. po wcześniejszej spowiedzi i nakarmić się Ciałem Pańskim, niż zjeść zawartość wielkanocnego koszyczka.
Gdy rok temu w Merthyr Tydfil (gdzie wypożyczamy kościół na polską Mszę w pierwszą niedzielę miesiąca) spytałem ks. proboszcza o możliwość zorganizowania obrzędu błogosławienia pokarmów wielkanocnych dla Polaków, powiedział mi: „Ale to miałoby być w czasie liturgii” – prawda, zgodziłem się – mówiąc, że w tym roku chciałbym zrobić to w Wielką Sobotę zapowiadając, że w przyszłym roku zrobi to on – właśnie w czasie liturgii.
To prawda, że był pełen kościół – może nawet 500 osób, kiedy na co miesiąc na Mszę po polsku przychodzi 80 (bardzo Wam za to dziękuję!). To też dla mnie przykry znak, że tak wielu ludzi chce tylko celebrować krótki zwyczaj, a nie jest ważna istota Wielkanocy: udział w Mszy, Komunia Św. – coś, co ma nam pomóc w drodze do zbawienia.
Brytyjscy księża naszej archidiecezji otrzymali przetłumaczony na angielski obrzęd błogosławienia pokarmów, a także wyjaśnienie tej tradycji, by mogli go zastosować w swoich parafiach – wg uznania, zatem twierdzenie, że polski ksiądz zabronił im błogosławienia pokarmów czy też uniemożliwił komuś przedłużenie świętowania po Wielkanocnej Mszy w domach z pobłogosławionymi pokarmami jest nieprawdą.

Uważam, za papieżem Grzegorzem VII, że skoro nasz Pan „nie powiedział: «Ja jestem zwyczajem», lecz «Ja jestem prawdą»”, to też „Jakiś zwyczaj może być nie wiem jak stary i zażyły, musi jednak ustąpić prawdzie”.

Dziękuję za wsparcie i pomoc w tym, żebyśmy odnowili i ożywili ten zwyczaj, przywracając mu ducha – przez przywrócenie związku między Mszą Zmartwychwstania Pańskiego a błogosławieństwem pokarmów wielkanocnych.

/ks. Artur

P.s. W naszej parafii błogosławienie pokarmów w roku 2023 odbywa się  w czasie Mszy Wielkanocnych:

Cardiff: Wieka Sobota, 8 kwietnia 2023 A.D. 21:00 (uwaga, obrzęd Wigilii jest długi)
Niedziela Zmartwychwstania, 9 kwietnia 2023 A.D. 6:45 oraz 10:00
Newport: Niedziela Zmartwychwstania, 9 kwietnia 2023 A.D. 8:15

W Merthyr Tydfil po angielsku ks. Barry pobłogosławi w czasie Mszy Wielkanocnych:

– Wielka Sobota, 8 kwietnia 2023 A.D.,  St Aloysius 20:00 (uwaga, obrzęd Wigilii jest długi)
– Niedziela Wielkanocna, 9 kwietnia 2023 A.D.: St Illtyd’s 9:00 oraz St Mary’s 11:00

W Hereford po angielsku ks. Brendan: Wielka Sobota, 8 kwietnia 2023 A.D., Our Lady Queen of Martyrs: 9:30, St Francis Xavier: 10:30 i 11:00

Jeszcze w tym roku – wyjątkowo – odbędą się trzy dodatkowe błogosławieństwa poza Mszą:
– Cardiff, Wielka Sobota, 8 kwietnia 2023 A.D.: 12:00 i 12:45
– Newport, Wielka Sobota 8 kwietnia 2023 A.D.: 14:00

 

P.S.2. Jeszcze jedna rzecz – czasem w takie dyskusje wplata się temat pieniędzy i tu już tak było („Damy Księdzu tacę”), co jest w nie porządku, proszę tego nie proponować.
W czasie ubiegłorocznego błogosławienia pokarmów tłumaczyłem, że zebrana wtedy ofiara, która jest dobrowolna – ze strony wielu jedyna w roku – to partycypacja we wsparciu parafii, która funkcjonuje przez cały rok.
Kwota ofiary została wpłacona na konto parafii.
Wynajmujemy kościoły, a nasze funkcjonowanie jest możliwe głównie z dobrowolnych datków wiernych, którzy regularnie uczęszczają na niedzielne Msze – za tę szczodrość dziękuję.
(Ofiara liczona jest w obecności kogoś z dorosłych, z czego jest spisany raport, jej kwota podawana w biuletynie, rozliczenie kwartalne robione przez skarbnika Parafii, której Rada Administracyjna jest zapoznana ze szczegółami).